چکیده :
گرم شدن كره زمین، نازك شدن لایه ازن به علت استفاده از انواع آلاینده¬ها، افزایش آلودگی محیط زیست و انقراض گونههای زیستی، باعث شده است تا ضرورت توجه به مسائل زیست محیطی بیشتر گردد. در این میان توسعه به عنوان یكی از بزرگترین عوامل تغییر محیط زیست و در نتیجة آن، ساخت و ساز به عنوان یک صنعت بزرگ كه طبق آمار،50 درصد ذخائر سوختی را صرف می کند، باعث تخریب زمینهای كشاورزی، فرسایش خاك، آلودگي محیط زیست و به مخاطره انداختن سلامتی و بهداشت مردم گردیده است و بر بحران انرژی دامن می زند. در سال های اخیر مقالات متعددی در زمینه معماری سبز یا معماری پایدار و اصول آن ارائه شده و اهداف و مزایای آن مورد بررسی قرار گرفته که هدف کلی این طرح¬ها حفاظت از منابع انرژی با در نظر گرفتن شرایط و ویژگی¬های محل و کاربران ساختمان و جوامع و … می باشد. ایران به عنوان کشوری در حال توسعه با دارا بودن منابع غنی انرژی¬های تجدیدپذیر و نیز با استفاده روز افزون از منابع انرژی تجدید ناپذیر، نیازی مبرم به بهینه¬سازی مصرف انرژی و برنامه¬ریزی¬های خرد و کلان وبخصوص مدیریت سبز در این زمینه دارد. یکی از راهکارهای بهینه¬سازی مصرف انرژی، طراحی ساختمان¬ها با رویکرد اکوتکنولوژیکی است. رویکردی که نتایج آن در نیل به اهداف توسعه پایدار اثبات شده است.
تاریخچه:
معماري سبزیا مدیریت سبز درساخت و ساز در حقيقت روند تازهای نيست چرا كه در بسياری از تمدنهای باستانی و معماریهای سنتی از جمله معماری سنتی ايران به صورتی بنيادين وجود داشته است. این نوع معماری دارای سابقهای دراز است و مثال آن، پی بردن انسانهای غارنشین به استفاده از جهت و سمت مناسب غارها، از لحاظ دمای محیط میباشد و یا بررسی اصول معماری «استحکام، زیبایی و فایده» از دیدگاه ویترویوس، معمار سدههای پیش از میلاد، که كماكان به عنوان شاخصههای کلی معماری پایدار یا سبز عنوان ميشوند. هدف کلی معماری سبز یا پایدار، کاهش آسیب بر محیط و منابع انرژی و طبیعت است، یعنی ساختمانی که کمترین ناسازگاری و مغایرت را با محیط طبیعی پیرامون خود و در پهنه وسیعتر با منطقه و جهان دارد. بنابراین معماری پایدار تركیبی چند ارزشی در بر دارد: زیبایی شناسی، محیط، اجتماع، سیاست و به عبارتی طراحی و ساختمان سازی هماهنگ با محیط. یك معمار خوب باید چند فاكتور را در نظر بگیرد: مقاومت، پایداری و طول عمر بنا و مصالح مناسب. مفهوم تمام اصول معماري «پايدار» يا «سبز» بايد در يک فرايند کامل که منجر به ساخته شدن محيط زيست سالم ميشود، تجسم يابد.
معماري سبز چيست؟
ايجاد ساختمان سبز به سلامت افرادی که در آن ساکن بوده و یا در محيط اطراف آن زندگی ميکند کمک خواهد کرد و باعث رضايتمندی و آسودگی آنان خواهد شد. اين موضوع نيازمند کاربرد دقیق استراتژيهای تصديق شده در معماری است. راهبردهایی همچون استفاده از طبيعت بادوام و منبع مواد با کفايت، استفاده از انرژی خورشيدی برای مصارف گرمايي، نيروی برق و روشنايي روزانه، دوباره استفاده کردن از ضايعات و ... .
البته در حال حاضر صرفهجويي و بهينهسازی مصرف انرژی و کاربرد انرژيهای پايدار، هيچگونه نقشی در فرهنگ ساختمانی کشور ندارد. علاوه بر آن، در ساخت و سازهای مسکونی بخش خصوصی به ویژه مسکن قشر پردرآمد و ثروتمند جامعه، ارقام نسبتاً بالایی صرف تزيينات افراطی و بی اصالتی میشود که عمدتاً به نام ابزارسازی مشهور است. اين مسئله متاسفانه به يک مد در کشور تبديل شده است و بسیار نگران کننده است. بنابراین باید به دنبال چاره بود. راهکارهایی باید اندیشیده شود که هم حس زیبایی شناسی افراد را برانگیزد و هم در راستای اهداف محیط زیست دوستانه باشد. رويکردهای نوين زيبايي شناختی برای ايجاد دگرگونی و تحول در اذهان عمومی و در عین حال، جايگزينی الگوهای زيستی مبتنی بر تعادل صرفهجويي و بهينهسازی مصرف و احترام به محيط زیست طبيعی و اجتماعی به جای الگوهای ناکارامد رايج کنونی، امری ضروری است. پس لازم است که معماران خوش ذوق و پرهنر ایرانی، ضمن فراگیری آخرین شیوهها و متدهای روز دنیا بکوشند تا به جای دنبالهروی از سلائق عاميانه و بازارپسند و ساخت و ساز بدون حساب و متناقض اصول زیست محیطی و الگوهای نوین انرژی، به محدودیتهای بومی و زیست محیطی، توجه نموده و از حداقل امکانات، حداکثر بهرهبرداری را داشته باشند.